Co to jest EUDR?
Europejski Zielony Ład przewiduje różne regulacje mające na celu ochronę środowiska, a jednym z jego elementów jest Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1115, zwane EUDR. To prawo obowiązuje od 31 maja 2023 roku i dotyczy wprowadzania na rynek UE oraz eksportu określonych towarów związanych z wylesianiem i degradacją lasów. EUDR zastępuje wcześniejsze regulacje, dążąc do zmniejszenia wpływu unijnego rynku na niszczenie lasów poprzez nałożenie wymogów na importerów, eksporterów oraz dystrybutorów określonych towarów, takich jak drewno, kawa, kakao, soja, olej palmowy, kauczuk, bydło oraz produkty z nich wytworzone.
Aby móc wprowadzać te produkty na rynek UE lub je eksportować, konieczne jest spełnienie wymogów należytej staranności, w tym zebranie i weryfikacja informacji o pochodzeniu surowców, analiza ryzyka oraz złożenie odpowiednich oświadczeń za pośrednictwem dedykowanego systemu. Niespełnienie tych obowiązków może skutkować karami finansowymi, konfiskatą towarów i wykluczeniem z procedur przetargowych w UE.
Kto podlega EUDR?
Pod regulacje EUDR podlegają przedsiębiorstwa oraz osoby fizyczne, które wprowadzają do obrotu, importują lub eksportują towary objęte rozporządzeniem. Przykłady podmiotów, które podlegają EUDR to:
- Importer kawy, który sprowadza surowiec spoza Unii Europejskiej;
- Producent kremu orzechowego w Polsce, jeśli korzysta z importowanych orzechów lub oleju palmowego, nawet jeśli surowce pochodzą od dostawcy spełniającego wymagania EUDR;
- Eksporter gumowych akcesoriów, wyprodukowanych z kauczuku pochodzącego z krajów poza UE.
Rozporządzenie obejmuje również duże przedsiębiorstwa handlowe, które mogą nie importować bezpośrednio tych produktów, ale sprzedają je na rynku – przykładem są sieci detaliczne sprzedające produkty zawierające surowce objęte EUDR.
Co podlega EUDR?
Rozporządzenie dotyczy tzw. „towarów odnośnych”, w tym kawy, kakao, soi, oleju palmowego, kauczuku, drewna i bydła. Produkty odnośne to wytwory zawierające te surowce, jak na przykład czekolada, wyroby mięsne, kosmetyki, meble, opony, czy produkty spożywcze. Aby określić, czy dany produkt jest objęty EUDR, kluczowe jest sprawdzenie jego kodów CN oraz przeanalizowanie składu. Przykłady:
- Przetworzone wyroby mięsne z wołowiny, jak konserwy, są objęte regulacjami EUDR;
- Czekolada i produkty zawierające kakao także muszą spełniać wymogi;
- Odzież sportowa z dodatkiem gumy oraz meble drewniane będą podlegać EUDR, jeśli zawierają określone surowce objęte regulacjami.
Jakie obowiązki nakłada EUDR?
Przedsiębiorstwa muszą spełnić kilka kluczowych obowiązków w ramach systemu należytej staranności, które obejmują:
- Zbieranie informacji – Należy uzyskać dokładne dane na temat pochodzenia surowców, w tym współrzędne geograficzne miejsca ich produkcji oraz potwierdzenie, że były pozyskane w sposób legalny. Niespełnienie tych wymogów skutkuje zakazem wprowadzenia produktów na rynek UE lub ich eksportu.
- Ocena ryzyka – Zgromadzone informacje muszą być poddane ocenie ryzyka. System należytej staranności powinien dokumentować sposób weryfikacji danych oraz metodologię oceny ryzyka. Przepisy wymagają, aby uwzględniać poziom ryzyka przypisany do określonych krajów czy regionów przez Unię Europejską.
- Działania zmniejszające ryzyko – Jeśli poziom ryzyka jest wyższy niż minimalny, konieczne będzie podjęcie działań w celu jego zmniejszenia. Mogą to być dodatkowe kontrole, audyty, lub zbieranie dodatkowych dokumentów od dostawców.
Spełnienie wymogów EUDR wymaga złożenia oświadczenia o należytej staranności, które będzie towarzyszyć produktom w obrocie. Ponadto duże przedsiębiorstwa będą zobowiązane do publikowania informacji na temat wdrożonych systemów należytej staranności.
Sankcje za niespełnienie wymogów EUDR
Nieprzestrzeganie wymogów EUDR wiąże się z dotkliwymi karami finansowymi, które mogą wynosić nawet 4% rocznego obrotu przedsiębiorstwa na terenie UE. Brak spełnienia wymogów może również oznaczać konfiskatę towarów, zakaz ich sprzedaży, a także zakaz uczestnictwa w przetargach publicznych.
EUDR przewiduje także kontrole, zarówno na poziomie celnym, jak i podczas audytów wewnętrznych, mające na celu monitorowanie zgodności podmiotów z przepisami. Państwa członkowskie UE są zobowiązane do przeprowadzania corocznych kontroli, obejmujących co najmniej 9% podmiotów handlujących towarami pochodzącymi z obszarów wysokiego ryzyka.
Jak pracujemy w r2eko?
W r2eko Artur Owczarek usługa wsparcia w zakresie zgodności z EUDR obejmuje kompleksowy proces, który zaczyna się od szczegółowej analizy działalności klienta i identyfikacji przepływów towarowych objętych rozporządzeniem. Następnie pomagamy w ustanowieniu systemu należytej staranności, co obejmuje zbieranie wymaganych danych, weryfikację dokumentacji oraz ocenę ryzyka. Opracowujemy strategie zarządzania ryzykiem, a także wspieramy w przygotowaniu oświadczeń zachowaniu należytej staranności (tzw. DDS od ang. Due Diligence Statement). Dodatkowo, zapewniamy szkolenia i doradztwo, aby przedsiębiorstwa mogły samodzielnie utrzymywać system zgodny z wymaganiami EUDR.
